Gmina Chełmża

POWSTANIE CHOCHOŁOWSKIE

LUTY 1846

Ziemia z miejsca potyczek powstania Chochołowskiego.

W lutym 1846 r. wybuchło powstanie krakowskie, które miało w pierwotnym zamyśle objąć teren trzech zaborów.  Jako pierwsze w historii Polski stworzyło koncepcję oparcia walki na sile chłopów. Utworzony polski rząd obiecywał uwłaszczenie, czyli nadanie chłopom ziemi na własność, w zamian za pomoc w walkach. Władzę dyktatora powstania objął Jan Tyssowski, którego posunięciami kierował rewolucjonista Edward Dembowski. Na skutek aresztowań spiskowców walki powstańcze ograniczyły się zaledwie  do rejonu Krakowa i okolic. W Chochołowie 21 lutego trzydziestu górali na czele z księdzem Leopoldem Kmietowiczem oraz szanowanym nauczycielem i organistą Janem Kantym Andrusikiewiczem wystąpili przeciwko Austriakom, zdobyli posterunek, gdzie znaleźli broń. Następnie zniszczyli słupy graniczne i porąbali cesarskiego orła. Za udział w walkach uwięziono 100 osób. To wystąpienie, mimo że trwało zaledwie trzy dni, odegrało wielkie znaczenie w procesie wprowadzania górali do tradycji i tożsamości narodu polskiego. Jednym z uczestników powstania był Jan Krzeptowski zwany Sabałą, żyjący w XIX wieku polski góral, honorowy przewodnik tatrzański, muzykant, gawędziarz i pieśniarz.